การแพทย์สมัยใหม่พบความยากลำบากในการรักษาไข้หวัดใหญ่ให้กับหญิงตั้งครรภ์ เนื่องจากวิธีการรักษาอาจส่งผลทั้งต่อแม่และทารก ไข้หวัดใหญ่สามารถแพร่จากคนสู่คน โดยเฉพาะเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ และสตรีมีครรภ์มักมีความเสี่ยงสูงสุด

เมื่อมีครรภ์ หญิงตั้งครรภ์อาจมีอาการจาม น้ำมูกไหล เจ็บคอ รวมทั้งไอ หนาวสั่น ร่างกายอ่อนเพลีย และหมดแรง แล้วเมื่อแม่ตั้งครรภ์เป็นหวัด ควรไปพบแพทย์เมื่อใด? หญิงตั้งครรภ์ควรทำอย่างไรเมื่อเป็นหวัด? มาเรียนรู้ 7 วิธีป้องกันไข้หวัดใหญ่สำหรับหญิงตั้งครรภ์จาก Wilimedia กัน!

1. ไข้หวัดใหญ่คืออะไร?

ไข้หวัดใหญ่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเฉียบพลันในระบบทางเดินหายใจ ไวรัสไข้หวัดใหญ่ A มักมีแอนติเจน hemagglutinin H 15 ชนิด (H1–H15) และ neuraminidase N 9 ชนิด (N1–N9)

โรคมักกินเวลา 7–10 วัน และผู้ป่วยส่วนใหญ่สามารถฟื้นตัวได้เอง ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอมีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้

2. สาเหตุที่หญิงตั้งครรภ์เป็นไข้หวัดใหญ่

อาการเช่น จาม น้ำมูกไหล เจ็บคอ และไอ เป็นสัญญาณของไข้หวัดใหญ่ หญิงตั้งครรภ์ที่เป็นหวัดอาจมีปัญหาสุขภาพและส่งผลต่อทารกหากอาการยืดเยื้อ

การทราบสาเหตุจะช่วยให้คุณแม่ป้องกันโรคได้ ปัจจัยมีทั้งด้านในและภายนอก ดังนี้:

2.1 ปัจจัยด้านใน

การเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนในตอนตั้งครรภ์ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง เมื่อเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย ร่างกายจึงไวต่อการติดเชื้อมากขึ้น

2.2 ปัจจัยด้านนอก

การเปลี่ยนแปลงของอากาศและสิ่งแวดล้อมรอบตัวทำให้ร่างกายหญิงตั้งครรภ์ถูกโจมตีจากเชื้อโรคได้ง่าย นอกจากนี้ยังสามารถติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ได้จากคนที่เป็น เชื้อแพร่ผ่านน้ำลายและเสมหะ

ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันแข็งแรงสามารถต้านเชื้อได้ แต่ร่างกายของหญิงตั้งครรภ์ที่อ่อนแอกว่าย่อมติดเชื้อได้ง่ายกว่า

3. วิธีแยกไข้หวัดใหญ่กับไข้หวัดธรรมดา

การแพทย์แบ่งโรคหวัดออกเป็น 2 ประเภท แม้จะคล้ายกันแต่มีจุดต่างชัดเจน

3.1 หญิงตั้งครรภ์เป็นไข้หวัดใหญ่

สาเหตุ: มักเกิดจากไวรัสไข้หวัดใหญ่ประเภทระบาด มี 3 สายพันธุ์หลักคือ A, B และ C
อาการ: ปรากฏอย่างรวดเร็ว มีไข้สูง ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ เหงื่อออก และอ่อนเพลียอย่างหนัก

3.2 หญิงตั้งครรภ์เป็นไข้หวัดธรรมดา

สาเหตุ: เกิดจากไวรัสที่เข้าสู่ร่างกายผ่านจมูกหรือปาก ชนิดที่พบบ่อยคือ rhinovirus
อาการ: ไอ จาม คัดจมูกหรือมีน้ำมูก เจ็บคอ มีไข้น้อยหรือปวดศีรษะบ้างแต่ไม่บ่อย

4. หญิงตั้งครรภ์เป็นไข้หวัดใหญ่เพราะขาดการดูแล

ปัญหาสุขภาพระหว่างตั้งครรภ์ส่งผลทั้งแม่และทารก ทำให้การดูแลโรคมีความซับซ้อนมากขึ้น

ในอดีตผู้หญิงตั้งครรภ์อาจทานยาไม่มีใบสั่งเพื่อบรรเทาอาการ แต่ปัจจุบันต้องคำนึงถึงความปลอดภัยต่อทารก

แพทย์สามารถสั่งยาที่ปลอดภัยสำหรับหญิงตั้งครรภ์ได้ จึงไม่ใช่เรื่องยากที่จะรักษาไข้หวัดใหญ่ในช่วงตั้งครรภ์

5. อาการบ่งชี้ว่าเป็นไข้หวัดใหญ่ในช่วงตั้งครรภ์

หญิงตั้งครรภ์สามารถสังเกตอาการได้เร็วเพื่อป้องกันผลกระทบรุนแรงต่อแม่และทารก อาการ ได้แก่:

• มีไข้ ค่อย ๆ ขึ้นทีละน้อย

• เจ็บคอและหนาวสั่น

• ปวดกล้ามเนื้อหรือปวดร่างกายอย่างรุนแรง

• ปวดศีรษะ

• จมูกอุดตัน น้ำมูกไหล

• อ่อนเพลียเรื้อรัง

ไข้หวัดใหญ่มักมาอย่างรวดเร็วและรุนแรง อาการอาจเลวร้ายขึ้นและยาวนาน หญิงตั้งครรภ์ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาในไตรมาสแรกเพื่อลดความเสี่ยงต่อการแท้ง ทารกพิการ หรือสารพิษต่อทารก

อย่างไรก็ตาม แพทย์สามารถสั่งยา antiviral หรือยาอื่นที่เหมาะสมเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนได้

6. หญิงตั้งครรภ์เป็นไข้หวัดใหญ่มีผลต่อทารกหรือไม่?

ไม่ใช่ทุกเคสที่ส่งผลต่อทารก แต่มีความเสี่ยงบางอย่าง:

• ความพิการแต่กำเนิด: หากเป็นไข้หวัดใหญ่ในช่วง 13 สัปดาห์แรก ทารกอาจมีความเสี่ยงต่อปัญหาเช่น เพดานโหว่ โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด ฯลฯ

• โอกาสเสี่ยงเป็นออทิสติก: มีงานวิจัยชี้ว่าไข้ในช่วงไตรมาสแรกอาจเพิ่มความเสี่ยงออทิสติกขึ้น 34%

• เป็นหืดหรือแพ้: การสัมผัสเชื้อไวรัสขณะตั้งครรภ์อาจส่งผลต่อสภาพแวดล้อมในร่างกาย ทำให้เด็กมีแนวโน้มเป็นหืดหรือแพ้หลังคลอด

• คลอดก่อนกำหนด ทารกเสียชีวิตในครรภ์ หรือแท้ง: ไข้สูงและเชื้อไวรัสอาจทำลายสุขภาพทารก ส่งผลให้เกิดภาวะคลอดก่อนหรือแท้ง

7. ทำอย่างไรเมื่อหญิงตั้งครรภ์เป็นไข้หวัดใหญ่?

ไม่ต้องกังวลมากเกินไป สามารถบรรเทาอาการได้ด้วยวิธีดังนี้:

7.1 อบไอน้ำจมูก (Xông mũi)

ต้มน้ำกับใบที่มีกลิ่นเช่น ใบงาขี้เถ้า โหระพา สะระแหน่ ใบส้ม ตะไคร้ และอาร์เทมิเซีย หญิงตั้งครรภ์สูดไอน้ำเพื่อช่วยลดอาการคัดจมูก

7.2 หยอดน้ำเกลือ

น้ำเกลือ NaCl 0.9% ช่วยทำความสะอาดโพรงจมูก ขจัดเสมหะไวรัสและเชื้อแบคทีเรีย ใช้ล้างจมูกประจำวันเพื่อสุขอนามัย

7.3 กลั้วคอด้วยน้ำเกลืออุ่น

ละลายเกลือครึ่งช้อนชาในน้ำอุ่น กลั้วคอก่อนนอนและตอนเช้า

7.4 ใช้น้ำมันต้นชา (Eucalyptus) หรือสะระแหน่

หยดเล็กน้อยที่ปีกจมูกเพื่อเปิดทางเดินหายใจ

7.5 รักษาความอบอุ่นและพักผ่อน

เก็บอุณหภูมิร่างกายให้อบอุ่น และพักผ่อนอย่างเพียงพอ เพื่อเสริมภูมิคุ้มกัน ขณะนอนให้หนุนหมอนสูงเล็กน้อยเพื่อช่วยลดอาการคัดจมูก

7.6 รับประทานอาหารครบถ้วน

เลือกทานอาหารที่มีสังกะสีสูง (เนื้อไม่ติดมัน เนื้อไก่ไม่ติดหนัง ธัญพืช ไข่ ถั่วเขียว ผักโขม บร็อคโคลี่ เคล และเมล็ดฟักทอง) และวิตามินซี (ส้ม เกรปฟรุ้ต กีวี สับปะรด สตรอว์เบอร์รี และฝรั่ง)

หากอาการไม่ดีขึ้น ควรปรึกษาแพทย์ทันที

8. หญิงตั้งครรภ์เป็นไข้หวัดใหญ่ควรกินอะไร?

นี่คือเมนูแนะนำที่ทำเองได้ ทำให้หายหวัดได้ดีขึ้น:

โจ๊กใบงาขี้เถ้า ไข่ และหอมใหญ่

ผสมส่วนผสมทั้งสามที่อร่อยและมีคุณค่าทางโภชนาการ ไข่ให้โปรตีน หอมใหญ่ช่วยบรรเทาอาการหวัด ช่วยระบายลม แก้หวัดและฆ่าเชื้อ และใบงาขี้เถ้าช่วยลดเจ็บคอและคลื่นไส้

ผลไม้ที่อุดมวิตามินซี

วิตามินซีช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน แม่ตั้งครรภ์ควรบริโภคสตรอว์เบอร์รี กีวี ส้ม ฝรั่ง และเกรปฟรุ้ต เพื่อสุขภาพและผิวดี

ใช้กระเทียม

กระเทียมมีสารต้านเชื้อโรค แม่สามารถใส่ในผักผัดหรือกุ้งผัดแทนการทานดิบ ร่วมกับผลไม้ที่มีวิตามินซีเป็นของหวานช่วยเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการ

ซุปไก่

มีสมุนไพรลดการอักเสบ เช่น พริก cayenne กระเทียม ขิง หอมใหญ่ และผักชีฝรั่ง เพื่อบรรเทาอาการหวัด

เครื่องดื่มแนะนำ

• น้ำอุ่น: ช่วยลดอาการเจ็บคอและรักษาความชุ่มชื้น

• ชาขิง: อุ่นร่างกาย ขับพิษเชื้อโรค ดื่มกับน้ำผึ้งและมะนาว

• น้ำส้มสายชูหมักจากแอปเปิ้ล: ช่วยล้างตับ ต่อมน้ำเหลือง และสร้างสภาวะด่างที่ไม่เหมาะกับเชื้อโรค ผสมหนึ่งช้อนในน้ำอุ่น ดื่มหรือกลั้วคอทุกวันจนกว่าจะหาย

หมายเหตุ: หลีกเลี่ยงน้ำส้มสายชูหมักในกรณีที่มีอาการกรดไหลย้อนหรือท้องอืด

9. วิธีป้องกันไข้หวัดใหญ่ในหญิงตั้งครรภ์

9.1 ฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่

เป็นวิธีป้องกันที่มีประสิทธิภาพสูงสุด ควรฉีดก่อนตั้งครรภ์ หากยังไม่ได้ฉีด ให้ฉีดในไตรมาสกลางหรือปลาย เพื่อเพิ่มการป้องกัน

หลีกเลี่ยงแหล่งเชื้อไข้หวัดใหญ่ สวมหน้ากาก และล้างมือบ่อย ๆ ในสถานที่ผู้คนหนาแน่น เนื่องจากไวรัสแพร่ได้ง่าย

รักษาความสะอาดและอากาศถ่ายเทภายในบ้าน และดูแลร่างกายให้อบอุ่นในฤดูหนาว

เสริมสร้างความแข็งแรงด้วยโภชนาการที่สมดุลและออกกำลังกายอย่างเหมาะสม

9.2 รักษาในโรงพยาบาล

หากรักษาที่บ้านไม่เห็นผลควรพบแพทย์ในสถานพยาบาล โดยเน้นใช้ยาอย่างเหมาะสมเพื่อลดผลกระทบต่อทารก

ยาที่มักใช้ ได้แก่:

• ยาต้านไวรัส: เช่น Tamiflu และอื่น ๆ ตามคำสั่งแพทย์ โดยใช้ภายใน 2 วันแรกของการเจ็บป่วย

• Acetaminophen (Paracetamol): แก้ไข้ ปวดเมื่อย ปวดหัว แต่ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้

• ยาแก้ไอต่าง ๆ: เช่น Mucinex, Robitussin หรือ Vicks 44 แต่ต้องใช้ตามแพทย์แนะนำ

• สเปรย์ฉีดจมูก: สเตียรอยด์จมูกส่วนใหญ่ปลอดภัย แต่ควรขอชื่อยาและขนาดยาจากแพทย์

• ยาต้านฮิสตามิน: เช่น Benadryl หรือ Claritin หากแพทย์อนุญาต แต่ในไตรมาสแรกบางคนอาจแนะนำให้หลีกเลี่ยง
  
  

โปรดจำไว้ว่าควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา อย่าปฏิเสธยาที่แพทย์สั่งเพราะกลัวว่าจะเป็นอันตรายต่อทารก การได้รับการรักษาทันเวลาเป็นสิ่งสำคัญสำหรับความปลอดภัยของแม่และลูก

บทสรุป

บทความนี้ให้ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพและการป้องกันไข้หวัดใหญ่ในระหว่างตั้งครรภ์ อย่าประมาทและปกป้องร่างกายจากเชื้อโรค

ทุกคนเสี่ยงต่อการเป็นไข้หวัดใหญ่ แต่เด็กและหญิงตั้งครรภ์มีภูมิคุ้มกันน้อย จึงควรฉีดวัคซีนก่อนหรือระหว่างตั้งครรภ์เพื่อป้องกันความเสี่ยงต่าง ๆ เช่น แท้งหรือทารกพิการ

นอกจากวัคซีนแล้ว การตรวจครรภ์อย่างสม่ำเสมอที่สถานพยาบาลและผู้เชี่ยวชาญมีความสำคัญ เพื่อช่วยตรวจจับโรคติดต่อซึ่งอาจส่งผลต่อสุขภาพแม่และพัฒนาการของทารก

เว็บไซต์: https://wilimedia.co

เพจเฟซบุ๊ก: https://www.facebook.com/wilimediavn

อีเมล: support@wilimedia.co